Interpretując umowę, trzeba mieć na uwadze, jaki był zgodny zamiar stron i cel kontraktu.
Tytuł umowy jej nie determinuje. Powinien być jednak spójny z treścią kontraktu.
Warto negocjować zapisy, które wyznaczą kierunek interpretacji umowy (potwierdzą wolę stron i ich uzgodnienia na etapie zawierania transakcji), takie jak np. preambuła czy oświadczenia i zapewnienia.
Zdefiniowany termin – użyty w różnych postanowieniach umowy lub w odmiennym kontekście – powinien zawsze mieć to samo znaczenie.
Nie jest istotne, czy tekst kontraktu podzielony jest na paragrafy, artykuły, punkty czy rozdziały i w jakiej kolejności te jednostki zostały użyte. Ważne jest, aby ta systematyka była konsekwentnie stosowana.
Aby uniknąć interpretacji przez pryzmat tytułów jednostek redakcyjnych, możesz ustalić, że takie tytuły nie mają znaczenia dla wykładni umowy.
Kontrakt nie powinien zawierać postanowień lub dokumentów, które są ze sobą sprzeczne. Jeżeli umowa zbudowana jest z kilku dokumentów, warto rozstrzygnąć, czy stanowią jej integralną część i ustalić ich hierarchię ważności.
Gdy w trakcie negocjacji kontrahenci dokonali ustaleń, które zostały zmienione w umowie – warto uchylić ich obowiązywanie.
Jeśli załącznikiem do umowy są OWU, to rozstrzygające znaczenie ma dokument wynegocjowany indywidualnie.
Niebezpiecznym rozwiązaniem jest przyznanie drugiej stronie prawa do samodzielnej i wiążącej interpretacji umowy.
Klauzula salwatoryjna to zapis mający na celu utrzymanie ważności umowy, gdyby niektóre z jej postanowień zostały uznane za nieważne. Warto ją stosować, gdy powstaje wątpliwość, czy określony zapis jest skuteczny.
W języku kontraktowym spójniki „albo” oraz „lub” mają różne znaczenie, tzn.:
„albo” = „X bądź Y”,
„lub” = (X bądź Y) bądź (X i Y).
Wprowadzając wyliczenia (listy) do umowy, należy zwracać uwagę, czy mają charakter przykładowy, czy wyczerpujący.
Umowę między przedsiębiorcami można zawrzeć w języku polskim i obcym. Natomiast kontrakt pomiędzy przedsiębiorcą i konsumentem powinien być sporządzony w języku polskim, jeżeli w chwili jego podpisania:
miejsce zamieszkania konsumenta mieści się w Polsce i
kontrakt ma zostać wykonany na terytorium Polski.
Umowę z konsumentem można zawrzeć w języku obcym – jeżeli zawnioskuje o to sam konsument-obcokrajowiec władający danym językiem. Musi być pouczony o prawie do zawarcia transakcji w polskiej wersji językowej.
Jeżeli umowa ma kilka wersji językowych, warto wskazać, która z nich ma pierwszeństwo. Jednak gdy stroną umowy jest polski konsument, to podstawą wykładni jest polska wersja językowa.
Prawo nie narzuca kontrahentom określonej konstrukcji umowy, jednak:
powinny znaleźć się w niej ustawowo określone istotne postanowienia;
nie może być wątpliwości, kto zawiera transakcję;
nie można zmienić bezwzględnie obowiązujących regulacji prawnych oraz
jeżeli jakaś kwestia nie zostanie ustalona, zastosowanie będą mieć rozwiązania ustawowe.
wyrażenia stanowczej woli zawarcia kontraktu (wskazującej istotne postanowienia transakcji) oraz
zaakceptowania propozycji przystąpienia do umowy.
Oferta i jej przyjęcie muszą mieć formę wymaganą dla umowy.
Oferta jest złożona w momencie, gdy doszła do adresata w sposób pozwalający mu na zapoznanie się z jej treścią. Gdy ma postać elektroniczną – jest złożona z chwilą wprowadzenia jej do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, aby adresat mógł ją odczytać.
Oferta może zostać przyjęta przez:
brak jakiegokolwiek działania (milczące przyjęcie oferty) lub
rozpoczęcie wykonywania kontraktu (konkludentne przyjęcie oferty).
Milczące przyjęcie oferty jest możliwe tylko pomiędzy przedsiębiorcami pozostającymi w stałych stosunkach gospodarczych – jednak można wyłączyć ten mechanizm.
Umowa jest zawarta w chwili:
przyjęcia oferty lub
przystąpienia do wykonania umowy albo upływu terminu na odrzucenie oferty – jeśli przyjęcie oferty nie jest wymagane.
Przyjęcie oferty, które wprowadza do niej zmiany lub uzupełnienia – stanowi nową ofertę. Jednak między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę, która proponuje nieistotne zmiany, uznawana jest za jej przyjęcie. Nie dotyczy to sytuacji, gdy przedsiębiorca w ofercie wyłączy możliwość jej modyfikacji.
Gdy treść oferty nie wskazuje okresu jej obowiązywania:
propozycja złożona w obecności drugiej strony (albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość) przestaje wiązać, jeżeli nie zostanie przyjęta niezwłocznie;
a dostarczona w inny sposób przestaje obowiązywać z upływem czasu, w którym składający ją mógł, w zwykłym toku czynności, otrzymać odpowiedź wysłaną bez opóźnienia.
Oferty nie można odwołać bez zgody jej adresata. Wyjątkowo można wycofać ofertę:
złożoną pomiędzy przedsiębiorcami, jeżeli została anulowana przed wysłaniem oświadczenia o jej akceptacji – nie będzie to jednak skuteczne, jeżeli oferta zastrzega, że jest nieodwołalna lub zawiera termin na jej przyjęcie;
gdy informacja o jej wycofaniu dotarła do adresata jednocześnie z ofertą lub wcześniej.
Umowa jest zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia, co do wszystkich postanowień, które były przedmiotem negocjacji.
Negocjacje powinny być prowadzone etycznie i zgodnie z dobrymi obyczajami. Prawo do zmiany negocjacyjnego stanowiska nie może być nadużywane lub wykorzystywane po to, aby wyrządzić drugiej stronie szkodę.
List intencyjny stanowi potwierdzenie zamiaru prowadzenia negocjacji, ale nie zawiera zobowiązania do zawarcia kontraktu. Natomiast umowa przedwstępna stanowi zobowiązanie do zawarcia transakcji.
Jeżeli w toku negocjacji kontrahent udostępni dane z zastrzeżeniem, że są poufne – to drugą stronę będzie obowiązywał zakaz:
ujawniania i przekazywania tych informacji innym osobom oraz
wykorzystywania ich dla własnych celów.
Kontrahenci mogą zawrzeć porozumienie, w którym uzgodnią warunki lub procedurę prowadzenia negocjacji.
Celem aukcji i przetargu jest wybór podmiotu proponującego najlepsze warunki umowne. Zasady przeprowadzania aukcji oraz przetargu ustala organizator, który może je kształtować według własnego uznania (w ramach, które wyznaczają przepisy prawa). Jednak nie może wyłączyć:
prawa do unieważnienia umowy oraz
zasady, że ogłoszenie, a także warunki aukcji (przetargu) mogą zostać zmienione (odwołane) tylko wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści.
W aukcji chwilą zawarcia umowy jest przybicie, tj. moment jej zamknięcia po stwierdzeniu, że określona osoba złożyła najkorzystniejszą ofertę. Natomiast w przetargu chwilą zawarcia transakcji jest moment przyjęcia oferty.
Jeżeli jakiś zapis jest niezrozumiały, należy doprowadzić albo do jego usunięcia, albo do zmiany, tak aby miał dla Ciebie jasny sens. Żadne postanowienie kontraktowe nie powinno budzić wątpliwości lub sporu na etapie zawierania transakcji, bo to oznacza, że jego sens będzie sporny także w trakcie jej realizacji.
Ważna jest nie tylko sama umowa, ale także wszystkie jej załączniki – należy je dokładnie sprawdzić.
Na jednoznaczność postanowień umowy mają wpływ: jej język, zastosowane definicje, spójniki oraz wyliczenia. Warto zwracać uwagę na to, jaki tytuł ma umowa i jej poszczególne klauzule oraz wykorzystywać takie rozwiązania jak: preambuła, oświadczenia i zapewnienia, zapisy wyznaczające hierarchię dokumentów, klauzula salwatoryjna, klauzula integralności czy wybór wersji językowej.
Warto kontrolować, jak „przesuwa się” numeracja jednostek redakcyjnych, gdy dodajesz nowy zapis lub usuwasz dotychczasowe postanowienie.
Nie obawiaj się „tłumaczyć” zapisami umownymi, jaki jest rzeczywisty sens uzgodnień.
Warto pomyśleć na co jesteś gotowy się zgodzić, jeśli druga strona kategorycznie odrzuci Twoją propozycję i zastanowić się, co może zmienić jej decyzję.
Gdy strony nie potrafią znaleźć kompromisowego rozwiązania – można zaproponować odłożenie dyskusji nad sporną kwestią i powrócić do niej na następnym etapie negocjacji.
Warto rozważyć negocjowanie kluczowych biznesowych kwestii, w szczególności takich jak cena, w powiązaniu z treścią najważniejszych dla Ciebie zapisów umownych.
Nie należy akceptować zapisów zawierających zobowiązanie do przestrzegania zasad, regulaminów, norm, reguł lub dokumentów, których nie znasz. Nie potwierdzaj stanu (np. prawnego lub faktycznego), który nie jest Ci znany.
Kontroluj zmiany – nie pozwalaj, aby druga strona mogła w sposób jednostronny zmodyfikować umowę bez Twojej zgody.
Powinieneś wiedzieć, kiedy nie możesz przystąpić do transakcji – jakich ryzyk nie akceptujesz.